Στόχος 16 [ειρήνη, δικαιοσύνη, ισχυροί θεσμοί]: Για έναν ειρηνικό κόσμο με ισχυρά κράτη δικαίου
Η ειρήνη και η κοινωνική δικαιοσύνη, αν και αποτελούν παναθρώπινες αξίες, μοιάζουν ουτοπικές όταν αναφερόμαστε στο σύνολο ή έστω στην πλειοψηφία των χωρών του πλανήτη.
Μάλιστα, ο ΟΗΕ στην προσπάθειά του να προωθήσει την έννοια και αποδοχή της διαφορετικότητας, ειδικότερα στο πλαίσιο της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών, καθιέρωσε το 2017, την 8η Δεκεμβρίου ως τη Διεθνή Ημέρα Ειρηνικής Συμβίωσης. Την ίδια εκείνη ημέρα ο πόλεμος στη Συρία έκλεινε ήδη 10 χρόνια. Όπως όμως έχει πει χαρακτηριστικά ο Ηράκλειτος, ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων ή η μαμή της ιστορίας κατά τον Βοναπάρτη, που σημαίνει ότι υπάρχει από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος και σε συνέχειες, εκτοπίζοντας σταθερά πληθυσμούς ανθρώπων σε άλλη γη.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θα πρέπει να μην ελπίζουμε σε έναν κόσμο χωρίς αυτόν, γιατί μπορούμε σίγουρα πολύ καλύτερα χωρίς αυτόν, ανεξάρτητα της μορφής του: χωρίς παγκόσμιο, εμφύλιο, ψυχρό, ασύμμετρο, πυρηνικό, χημικό, οικονομικό, ενεργειακό, υβριδικό (κυβερνοπόλεμος) και η λίστα όλο και μεγαλώνει...
Σε έρευνα που διεξήχθη, για το έτος 2011, εκτιμήθηκε ότι τα μισά παιδιά σε περιοχές συγκρούσεων εγκατέλειψαν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Μιλάμε για 28,5 εκατομμύρια μαθητές που σταμάτησαν το Δημοτικό, καθότι η επιβίωση φυσικά προηγείται της εκπαίδευσης. Αλλά αλήθεια, αυτή η ανασφάλεια και η κοινωνική αστάθεια που ακριβώς μπορεί να οδηγήσει; Και πόσο στενάχωρο είναι το γεγονός ότι σε λίγο κλείνει το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα και ακόμα μιλάμε για παιδιά που σκοτώνονται ή εγκαταλείπουν το σχολείο ή για κοινωνίες που δεν έχουν πρόσβαση στα βασικά της ζωής ή για βάρκες υπερφορτωμένες με ανθρώπινες ψυχές ακυβέρνητες στο πουθενά και στο έλεος του καιρού;
Η Βιώσιμη Ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρχει σε καθεστώς πολέμου όπου τα πάντα αμφισβητούνται, η ζωή παγώνει και εξαφανίζεται, οι υποδομές της κοινωνίας καταστρέφονται. Η ειρήνη είναι μία απαραίτητη λοιπόν συνθήκη αν επιθυμούμε να μιλάμε για ζώσες κοινωνίες στις οποίες θα λειτουργούν ισχυροί θεσμοί και ασφαλώς η δικαιοσύνη.
Στο σημείο αυτό πολλοί θα μειδιάσουν σκεφτόμενοι την κατάσταση της δικαιοσύνης τόσο στις αναπτυσσόμενες, όσο και στις αναπτυγμένες κοινωνίες. Τα μεγαλύτερα άλλωστε ποσοστά διαφθοράς στα σύγχρονα κράτη δικαίου εντοπίζονται στο δικαστικό σύστημα και στην αστυνομία. Σκεφτείτε επίσης ότι η διαφθορά και η φοροδιαφυγή κοστίζουν περίπου 1,26 τρισεκατομμύρια δολάρια στις αναπτυσσόμενες χώρες ετησίως. Ένα ποσό που θα μπορούσε να βγάλει εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως από το μεροκάματο του 1 ευρώ για τουλάχιστον 6 χρόνια.
Οπότε, ένα ουσιαστικό και ενεργό κράτος δικαίου προωθεί και προωθείται από την ανάπτυξη και είναι απαραίτητο συστατικό της βιώσιμης ανάπτυξης τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, περιλαμβάνοντας τόσο τους γηγενείς όσο και τους μετανάστες και πρόσφυγες.
Ο Στόχος 16 επιδιώκει τη μείωση, αν όχι εξάλειψη, της βίας ανεξαρτήτου μορφής (κακοποίηση, εκμετάλλευση, βασανιστήρια, trafficking) για όλους, ειδικότερα δε για τα παιδιά. Ο στόχος αυτός προωθεί παράλληλα την ιδέα ενός κράτους δικαίου που θα λειτουργεί σε όλα τα επίπεδα: θα διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους, με αντιμετώπιση της διαφθοράς και της δωροδοκίας. Θα προάγει αποτελεσματικούς και διαφανείς θεσμούς, με ουσιαστική συμμετοχική και αντιπροσωπευτική λήψη αποφάσεων. Θα προστατεύει τις θεμελιώδεις ελευθερίες και θα παρέχει νομική ταυτότητα σε όλους, εφαρμόζοντας νόμους που δεν θα δημιουργούν διακρίσεις. Όσο δε για τις αναπτυσσόμενες χώρες, θα πρέπει να υποστηρικτούν ακόμα περισσότερο για την ενίσχυση των ικανοτήτων και της εκπαίδευσης με στόχο την πρόληψη της βίας αλλά και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, δίνοντάς τους παράλληλα βήμα στους θεσμούς της παγκόσμιας διακυβέρνησης.
Έως το 2030, ο Στόχος «ελπίζει» επίσης σε μία σημαντική μείωση της παράνομης εμπορίας όπλων, μείωση της ροής παράνομου κεφαλαίου, καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος καθώς και επιστροφή των κλεμμένων περιουσιών.
Με λίγα λόγια, ο Στόχος 16 προωθεί την ιδέα ειρηνικών κοινωνιών, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς αλλά με δυνατούς θεσμούς σε όλα τα επίπεδα και για όλους ανεξαιρέτως.