Στόχος 1 [Μηδενική φτώχεια]: Μπορούμε να εξαλείψουμε τη φτώχεια μέσα στην επόμενη δεκαετία;
Είναι κοινός τόπος ότι ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια της ανθρώπινης ιστορίας και εξέλιξης είναι τα ασύλληπτα ποσοστά φτώχειας που ακόμα και σήμερα μαστίζουν μεγάλες περιοχές του πλανήτη. Σε μία εποχή όπου ένα κινητό τηλέφωνο μπορεί να κοστίζει για κάποιον όσο 1700 μέρες εργασίας για κάποιον άλλον, γίνεται κατανοητό ότι οι οικονομικές ανισότητες έχουν πολύ δρόμο ακόμα για να πλησιάσουν το ανθρώπινο ως αξία και να επιτύχουν μία τρόπον τινά εξομάλυνση της κατάστασης, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για έναν κόσμο πιο δίκαιο για τους πολλούς.
Τα 836 εκατομμύρια των ανθρώπων που ζουν ακόμα σε συνθήκες ακραίας φτώχειας είναι ένας αριθμός που πληγώνει όποιον αισθάνεται, θέτοντας το ερώτημα σε όλους μας: εσύ μπορείς να ζήσεις με 1 ευρώ τη μέρα; Αυτή η δυστοπική πραγματικότητα είναι η καθημερινότητα μεγάλων πληθυσμών της νότιας Ασίας και της Υποσαχάριας Αφρικής. Αλλά το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο εκεί. Υψηλά ποσοστά φτώχειας εντοπίζονται και σε περιοχές που πλήττονται από διαμάχες, οδηγώντας βάσει ερευνών (2014) καθημερινά (!) 42.000 παιδιά στην εγκατάλειψη των σπιτιών τους προς αναζήτηση προστασίας και ασφάλειας.
Ζώντας σε μία χώρα σαν τη δική μας που βρίσκεται υπό καθεστώς οικονομικής κρίσης από το 2008, ενώ παράλληλα δέχεται χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες από πληγείσες περιοχές του πλανήτη λόγω είτε πολέμων είτε οικονομικής εξαθλίωσης, έχουμε μία εικόνα του τι σημαίνει φτώχεια. Παρόλα αυτά, τα νούμερα είναι ακόμα πιο σκληρά από την αίσθηση που μπορεί να έχουμε, καθότι πάνω από το 56% των αλλοδαπών στη χώρα μας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, τοποθετώντας την Ελλάδα στη δεύτερη χαμηλότερη θέση των χωρών του ΟΟΣΑ.
Επειδή όμως η κοινωνική αλληλεγγύη συνεχίζει να αποτελεί μία πανανθρώπινη αξία, έχουν γίνει ήδη κάποιες φιλότιμες κινήσεις ως προς τη βελτίωση της κατάστασης, όπως για παράδειγμα είναι η δυνατότητα εγγραφής στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ σε πρόσφυγες και αίτουντες άσυλο ή το σύστημα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στο οποίο έχουν πρόσβαση και οι πρόσφυγες. Παράλληλα με αυτές τις προσπάθειες όμως είδαμε τον Μάρτιο του 2020 να περνάει τροπολογία του Υπουργείου Μετανάστευσης, σύμφωνα με την οποία ένας πρόσφυγας θα υποστηριχτεί για ένα μόλις μήνα (από τους έξι που ίσχυε μέχρι τότε), ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να βρει τρόπο να επιβιώσει ή να προχωρήσει στην «ανεξάρτητη διαβίωση». Να καταφέρει δηλαδή σε 30 μέρες, μην έχοντας οικονομικούς πόρους για στέγαση και τροφή και φυσικά ούτε τη γλώσσα, να βρει εργασία σε μία χώρα που πλήττεται από την ανεργία.
Από όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές πόσο βαθύ είναι το πρόβλημα παγκοσμίως, όπως και στη χώρα μας, και πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη τα κράτη, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και φυσικά οι επιχειρήσεις να «σηκώσουν τα μανίκια» και να πιάσουν δουλειά. Όχι στα λόγια και στις εκθέσεις, αλλά στην πράξη και μέσα στις κοινωνίες.
Οι 17 Παγκόσμιοι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης που συμφωνήθηκαν από όλους τους ηγέτες του κόσμου το 2015 για την αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η φτώχεια, είναι ένας μονόδρομος αν θέλουμε να αλλάξει η εικόνα του σύγχρονου κόσμου της αβεβαιότητας και των ανισοτήτων.
Έως το 2030 θα πρέπει η ακραία φτώχεια να ανήκει στο παρελθόν με παράλληλη στόχευση το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν κάτω από όλες τις διαστάσεις της φτώχειας -και όχι μόνο με όρους επισιτισμού- να πέσει στο μισό. Θα πρέπει τα εθνικά συστήματα να μπορούν να υποστηρίξουν εμπράκτως με μέτρα κοινωνικής προστασίας όλες τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Θα πρέπει όλοι να έχουν ίσα δικαιώματα στην εργασία, στην ιδιοκτησία, στις νέες τεχνολογίες, στους φυσικούς πόρους αλλά και στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Θα πρέπει ειδικότερα να υποστηριχτούν όλοι όσοι είναι εκτεθειμένοι σε ακραία φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα, τις κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις και άλλες καταστροφές.
Σε όλα και για όλα τα παραπάνω θα πρέπει να ενεργοποιηθούν πόροι μέσω της ενισχυμένης αναπτυξιακής συνεργασίας, προκειμένου (ειδικότερα) οι αναπτυσσόμενες χώρες να αποκτήσουν τα μέσα για να μπορέσουν να εφαρμοστούν προγράμματα που θα τερματίσουν όλες τις μορφές της φτώχειας. Σε αυτό είναι προαπαιτούμενες οι σταθερές πολιτικές για τη στήριξη της επιτάχυνσης των επενδύσεων υπέρ των φτωχών σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
Γιατί τελικά ένας κόσμος χωρίς βιώσιμη ανάπτυξη, είναι ένας κόσμος που οδεύει προς έναν ακόμα πιο δύσκολο δρόμο που σίγουρα δεν θα θέλαμε για τα παιδιά μας. Γιατί η φτώχεια είναι μία συνθήκη στην οποία είμαστε όλοι εκτεθειμένοι και που συλλογικά και αλληλέγγυα μπορούμε να εξαλείψουμε.